Familiebedrijven innoveren in crisis

17.02.2012

Hoe gaan familiebedrijven om met de crisis? Op deze vraag zocht prof. Roberto Flören van de gekende Nederlandse Nyenrode business school een antwoord. Hij kwam tot een opmerkelijke conclusie: voor familiebedrijven is innovatie troef in crisistijd.

Ruim 70 procent van de meer dan 100 ondervraagde Nederlandse familiebedrijven gaven aan dat zij de laatste twee jaar last hebben gehad van de crisis. Voor 27 procent was de crisis zelfs zeer lastig, waarbij ze het hoofd moesten bieden aan omzetdalingen van 20 tot 40 procent. Toch vindt 40 procent van de ondervraagden dat de crisis uiteindelijk goed is geweest voor het familiebedrijf.

Vooral interessant is hoe Flören in kaart brengt elke maatregelen de familiebedrijven in crisistijd hebben genomen.

In eerste instantie blijkt dat het leiderschap van het familiebedrijf zeer belangrijk was tijdens de crisis. Daarbij stonden centraal  de voorbeeldfunctie van de familiale leider alsmede de platte organisatiestructuur van het familiebedrijf. Door de korte beslissingslijnen in een familiebedrijf komen goede ideeën snel bij de leider, die weinig overleg nodig heeft om tot beslissingen te komen.

Een sterkte van familiebedrijven in crisis in volgens de onderzoekers de binding tussen de onderneming en het personeel. Veel werknemers waarderen het informeel karakter van het familiebedrijf en werken in kleine, hechte teams. Daarnaast appreciëren zij de persoonlijke relatie met de eigenaarsfamilie.

Dat de eigendom van de onderneming in familiale handen is, levert in crisistijd een extra voordeel op. De meeste bedrijfsleiders verklaarden dat zij zich gesteund voelden door het “geduldig kapitaal”, dat door de familie werd verschaft. Zij voelden geen druk van de aandeelhouders. 

De meest interessante vaststelling van Flören is dat crisis een moment is waarin ondernemerschap zich manifesteert. Liefst 50 procent van de familiale bedrijfsleiders gaf aan dat zij de crisis gebruikt heeft om te innoveren. Voorbeelden, die tijdens het onderzoek aan bod kwamen, waren onder meer : investeringen in duurzaamheid en milieu, het uitbreiden van het productassortiment, de ontwikkeling van nieuwe product- en marktcombinaties, innovatie van het machinepark en de productielijnen, het bundelen van inkopen, het samenwerken met branchegenoten en het opstarten van webshops en zogenaamde voordeelshops. Ook op het vlak van de organisatie werd er geïnnoveerd door het verbeteren van de efficiëntie van de bedrijfsprocessen, het samenvoegen van vestigingen, het verkorten van de productie- en doorlooptijden, het afstoten of stoppen van verlieslatende bedrijfsonderdelen en het verbeteren van de marketing- en commerciële inspanningen.

Een deelnemer aan het onderzoek vatte het als volgt samen: “De crisis heeft mij de gelegenheid gegeven opnieuw ondernemer te zijn”. 

Flören merkt op dat het innovatiebeleid van de Nederlandse overheid te weinig afgestemd is op familiebedrijven. Een tip voor Kris Peeters?